Over (Yumurtalık) Kistleri: Nedenleri, Belirtileri ve Tedavi Yöntemleri

  • Anasayfa
  • Over (Yumurtalık) Kistleri: Nedenleri, Belirtileri ve Tedavi Yöntemleri

Over (Yumurtalık) Kistleri: Nedenleri, Belirtileri ve Tedavi Yöntemleri

Over kistleri (yumurtalık kistleri), kadınların yumurtalıklarında oluşan içi sıvı dolu keseciklerdir. Çoğu zaman iyi huylu ve zararsızdır, ancak bazı durumlarda ciddi sağlık sorunlarına yol açabilir. Yumurtalık kistleri genellikle belirti vermez ve çoğu kendiliğinden kaybolur. Ancak, büyük veya problemli kistler ağrıya, adet düzensizliklerine ve hatta kısırlık gibi sorunlara neden olabilir.

Bu makalede, over kistlerinin türlerini, nedenlerini, belirtilerini, teşhis ve tedavi yöntemlerini detaylı bir şekilde ele alacağız.

Over Kisti Nedir?

Over kisti, yumurtalık içinde veya yüzeyinde gelişen sıvı dolu bir keseciktir. Kadınların üreme çağında en sık görülen yumurtalık rahatsızlıklarından biridir. Çoğu zaman hormon değişiklikleri nedeniyle oluşur ve genellikle adet döngüsüyle birlikte kendiliğinden kaybolur.

Ancak, bazı kistler daha büyük hale gelebilir veya patlayarak (rüptüre olarak) ciddi sağlık sorunlarına yol açabilir. Bu nedenle, özellikle büyük veya ağrılı kistlerin doktor tarafından değerlendirilmesi gerekir.

Over Kistleri Türleri

Yumurtalık kistleri, oluşum şekillerine ve içeriklerine bağlı olarak farklı türlere ayrılır.

1. Fonksiyonel Kistler (Fizyolojik Kistler)

  • En yaygın görülen kist türüdür ve zararsızdır.
  • Genellikle adet döngüsü sırasında gelişir ve birkaç ay içinde kendiliğinden kaybolur.
  • İki alt tipi vardır:
    • Follikül kisti: Yumurtlama sırasında yumurtanın serbest kalmaması sonucu oluşur.
    • Korpus luteum kisti: Yumurtlamadan sonra yumurtalıkta kalan dokunun sıvı ile dolmasıyla meydana gelir.

2. Dermoid Kistler (Teratomlar)

  • Embriyonik hücrelerden oluşur ve içinde saç, diş, yağ veya kemik dokuları bulunabilir.
  • Genellikle iyi huyludur, ancak büyüyerek yumurtalığa zarar verebilir.

3. Endometrioma (Çikolata Kisti)

  • Endometriozis hastalığına bağlı olarak oluşan kistlerdir.
  • Rahim içi dokusuna benzeyen hücreler yumurtalıkta büyüyerek kanla dolu kistler oluşturur.
  • Şiddetli adet sancıları ve kısırlık gibi sorunlara neden olabilir.

4. Polikistik Over Sendromu (PCOS) Kistleri

  • Hormon bozukluğuna bağlı olarak yumurtalıklarda çok sayıda küçük kist gelişir.
  • Adet düzensizliği, kilo alımı, tüylenme artışı ve kısırlık gibi belirtilerle kendini gösterir.

5. Kistadenomlar

  • Yumurtalık yüzeyinde gelişen sıvı veya mukus dolu iyi huylu tümörlerdir.
  • Büyük boyutlara ulaşabilir ve cerrahi olarak çıkarılması gerekebilir.

Over Kistlerinin Belirtileri

Küçük kistler genellikle belirti vermezken, büyük veya problemli kistler şu belirtilere neden olabilir:

✔ Kasık veya alt karın bölgesinde ağrı (özellikle tek taraflı)
✔ Adet düzensizlikleri (gecikmeler, aşırı kanama, adet görememe)
✔ Şişkinlik ve karın bölgesinde basınç hissi
✔ İdrar yaparken veya bağırsak hareketleri sırasında rahatsızlık
✔ Cinsel ilişki sırasında ağrı
✔ Bulantı ve kusma (özellikle kist büyüdüğünde veya patladığında)
✔ İnfertilite (kısırlık) problemi

Eğer bu belirtilerden bir veya birkaçı sizde varsa, doktorunuza danışmanız önemlidir.

Over Kistlerinin Nedenleri

Yumurtalık kistleri birçok farklı nedenle oluşabilir:

🔹 Hormonal değişiklikler: Yumurtlama döngüsündeki dengesizlikler kist oluşumuna yol açabilir.
🔹 Polikistik over sendromu (PCOS): Yumurtalıkların normal fonksiyonlarını bozan bir durumdur.
🔹 Gebelik: Hamilelik sırasında oluşabilen bazı kistler gebeliğin ilerleyen dönemlerinde kaybolabilir.
🔹 Endometriozis: Rahim içi dokusunun yumurtalıklarda büyümesiyle çikolata kistleri oluşabilir.
🔹 Östrojen ve progesteron hormonlarındaki dengesizlikler
🔹 Genetik yatkınlık: Ailede yumurtalık kisti öyküsü olan kişilerde risk daha yüksektir.

Over Kistleri Nasıl Teşhis Edilir?

Over kistlerinin teşhisi için aşağıdaki yöntemler kullanılır:

✔ Ultrasonografi: Yumurtalıkları görüntülemek için kullanılan en yaygın teşhis yöntemidir.
✔ Kan testleri (CA-125): Kistin kanserli olup olmadığını anlamak için uygulanabilir.
✔ Manyetik Rezonans (MR) veya Bilgisayarlı Tomografi (BT): Kistin yapısını daha detaylı incelemek için kullanılabilir.
✔ Laparoskopi: Kisti doğrudan görmek ve gerekirse çıkarmak için yapılan cerrahi bir işlemdir.

Over Kistleri Nasıl Tedavi Edilir?

Kistin türüne, büyüklüğüne ve hastanın şikayetlerine bağlı olarak farklı tedavi yöntemleri uygulanabilir.

1. Takip ve Gözlem

  • Küçük ve zararsız kistler genellikle 2-3 ay içinde kendiliğinden kaybolur.
  • Doktor düzenli ultrason kontrolleri ile kistin büyüyüp büyümediğini takip edebilir.

2. İlaç Tedavisi

  • Doğum kontrol hapları, yeni kist oluşumunu önleyebilir.
  • Hormon tedavisi, adet düzenini sağlamak ve hormonal dengesizlikleri düzeltmek için kullanılabilir.

3. Cerrahi Tedavi

Bazı durumlarda kistin cerrahi olarak çıkarılması gerekebilir:

🔹 Laparoskopi: Küçük kesilerle yapılan minimal invaziv cerrahi yöntemdir.
🔹 Laparotomi: Büyük ve şüpheli kistler için kullanılan açık ameliyat yöntemidir.
🔹 Over (yumurtalık) alınması: Eğer kist kanserli ise veya yumurtalığa zarar veriyorsa, yumurtalık alınabilir.

Over Kistleri Kansere Dönüşebilir mi?

Çoğu yumurtalık kisti iyi huyludur ve kansere dönüşme riski taşımaz. Ancak, özellikle menopoz sonrası kadınlarda görülen bazı kistler kanser riski taşıyabilir. Bu nedenle, menopoz sonrası büyüyen veya belirti veren kistlerin mutlaka doktor kontrolünde olması gerekir.

Sonuç

Over kistleri kadınlarda sık görülen bir durumdur ve genellikle zararsızdır. Ancak, bazı kistler büyüyerek ağrıya, adet düzensizliklerine ve kısırlığa neden olabilir. Düzenli jinekolojik kontroller, yumurtalık kistlerinin erken teşhisi ve tedavisi açısından büyük önem taşır. Eğer kasık ağrısı, adet düzensizlikleri veya kısırlık gibi şikayetleriniz varsa, bir jinekoloji uzmanına başvurmanız önerilir.