Polikistik over sendromu (PKOS), doğurganlık çağındaki kadınları etkileyen yaygın bir hormonal bozukluktur. Bu sendrom, yumurtalıklarda çok sayıda küçük kistin oluşmasına, hormonal dengesizliklere ve çeşitli semptomlara yol açar.

PKOS’un Nedenleri:

PKOS’un kesin nedeni bilinmemekle birlikte, genetik ve çevresel faktörlerin rol oynadığı düşünülmektedir. PKOS’lu kadınlarda genellikle şu hormonal dengesizlikler görülür:

  • Yüksek Androjen Seviyeleri: Androjenler, erkeklik hormonlarıdır. PKOS’lu kadınlarda androjen seviyeleri yüksek olabilir, bu da aşırı tüylenme, sivilce ve saç dökülmesi gibi semptomlara neden olabilir.
  • İnsülin Direnci: PKOS’lu kadınların çoğu insülin direncine sahiptir. Bu, vücudun insülini etkili bir şekilde kullanamaması anlamına gelir ve yüksek kan şekeri seviyelerine yol açabilir.
  • Hormonal Dengesizlikler: PKOS, östrojen, progesteron, LH (lüteinleştirici hormon) ve FSH (folikül uyarıcı hormon) gibi diğer hormonların dengesini de bozabilir.

PKOS’un Belirtileri:

PKOS’un belirtileri kişiden kişiye değişebilir ve bazı kadınlarda hiç belirti görülmeyebilir. En yaygın belirtiler şunlardır:

  • Adet Düzensizlikleri: Seyrek adet görme, adet görememe veya düzensiz adet kanamaları.
  • Aşırı Tüylenme (Hirsutizm): Yüz, göğüs, karın veya sırt gibi bölgelerde erkek tipi tüylenme.
  • Sivilce: Özellikle yüz, sırt ve göğüste.
  • Kilo Alma veya Kilo Vermede Zorluk: Özellikle karın bölgesinde.
  • Saç Dökülmesi (Androjenik Alopesi): Erkek tipi saç dökülmesi.
  • Ciltte Koyu Lekeler (Acanthosis Nigricans): Özellikle boyun, koltuk altı ve kasık gibi bölgelerde.
  • Kısırlık: Yumurtlama sorunları nedeniyle gebe kalmakta zorluk.
  • Uyku Apnesi: Uyku sırasında solunumun durması.
  • Depresyon ve Anksiyete: Hormonal değişiklikler ve PKOS’un getirdiği sorunlar nedeniyle.

PKOS’un Tanısı:

PKOS tanısı, belirtiler, fiziksel muayene, kan testleri ve ultrason gibi yöntemlerle konulabilir.

  • Kan Testleri: Hormon seviyelerini (androjenler, insülin, LH, FSH vb.) ölçmek için yapılır.
  • Ultrason: Yumurtalıklardaki kistleri ve rahimdeki anormallikleri değerlendirmek için yapılır.

PKOS’un Tedavisi:

PKOS’un tedavisi, semptomları hafifletmeye ve komplikasyonları önlemeye yöneliktir. Tedavi seçenekleri şunlardır:

  • Yaşam Tarzı Değişiklikleri: Sağlıklı beslenme, düzenli egzersiz ve kilo verme, insülin direncini azaltmaya ve semptomları hafifletmeye yardımcı olabilir.
  • İlaç Tedavisi:
    • Doğum Kontrol Hapları: Adet döngüsünü düzenlemeye, sivilce ve aşırı tüylenmeyi azaltmaya yardımcı olabilir.
    • Metformin: İnsülin direncini azaltmaya ve adet döngüsünü düzenlemeye yardımcı olabilir.
    • Anti-Androjenler: Aşırı tüylenme ve sivilceyi azaltmaya yardımcı olabilir.
    • Klomifen veya Letrozol: Yumurtlamayı uyarmaya ve kısırlığı tedavi etmeye yardımcı olabilir.
  • Cerrahi Tedavi (Laparoskopik Over Drilling): Yumurtalıklardaki androjen üretimini azaltmak için nadiren uygulanır.

PKOS ve Kısırlık:

PKOS, kısırlığın yaygın nedenlerinden biridir. Ancak, PKOS’lu kadınlar tedavi ile gebe kalabilirler. Tedavi seçenekleri arasında yumurtlama ilaçları, IUI (intrauterin inseminasyon) ve IVF (in vitro fertilizasyon) bulunur.

PKOS’un Komplikasyonları:

PKOS, tedavi edilmediği takdirde aşağıdaki komplikasyonlara yol açabilir:

  • Tip 2 Diyabet
  • Kalp Hastalıkları
  • Uyku Apnesi
  • Depresyon ve Anksiyete
  • Endometrium Kanseri (rahim iç zarı kanseri)
  • Gebelik Komplikasyonları (gestasyonel diyabet, preeklampsi, erken doğum vb.)

Önemli Not: Bu bilgiler genel bilgilendirme amaçlıdır ve tıbbi tavsiye yerine geçmez. PKOS veya herhangi bir sağlık sorununuz varsa, lütfen bir doktora danışın.