Dismenore veya ağrılı adet, kadınların adet dönemlerinde yaşadığı şiddetli ağrılı krampları ifade eder. Bu durum, birçok kadının yaşam kalitesini olumsuz etkileyebilir. Dismenore, primer (birincil) ve sekonder (ikincil) olmak üzere ikiye ayrılır:
Primer Dismenore (Birincil Ağrılı Adet):
- Genellikle ergenlik döneminde, ilk adetle birlikte başlar.
- Altta yatan herhangi bir pelvik patoloji veya hastalık yoktur.
- Ağrı, rahimdeki prostaglandin adı verilen kimyasalların artışından kaynaklanır. Prostaglandinler, rahim kasılmalarına neden olarak adet kanamasının atılmasına yardımcı olur. Ancak, aşırı prostaglandin üretimi şiddetli kasılmalara ve dolayısıyla ağrıya yol açar.
- Ağrı genellikle adet başlamadan birkaç saat önce veya adet başladığında başlar ve 1-3 gün sürebilir.
- Ağrıya eşlik eden diğer belirtiler arasında bulantı, kusma, ishal, baş ağrısı ve yorgunluk yer alabilir.
Sekonder Dismenore (İkincil Ağrılı Adet):
- Genellikle daha sonraki yaşlarda başlar.
- Altta yatan bir pelvik patoloji veya hastalık (örneğin, endometriozis, adenomiyoz, pelvik inflamatuar hastalık veya miyomlar) vardır.
- Ağrı, primer dismenoreye göre daha uzun sürebilir ve adet dönemi dışında da devam edebilir.
- Ağrıya eşlik eden diğer belirtiler, altta yatan hastalığa bağlı olarak değişebilir.
Dismenore Belirtileri:
- Alt karın bölgesinde kramp tarzında ağrı
- Bel ağrısı
- Bacak ağrısı
- Bulantı ve kusma
- İshal
- Baş ağrısı
- Yorgunluk
- Baş dönmesi
Dismenore Tedavisi:
Dismenore tedavisi, ağrının şiddetine ve nedenine bağlı olarak değişir.
- Ağrı Kesiciler: İbuprofen veya naproksen gibi nonsteroid antiinflamatuar ilaçlar (NSAID’ler), prostaglandin üretimini azaltarak ağrıyı hafifletebilir.
- Doğum Kontrol Hapları: Hormonal doğum kontrol hapları, yumurtlamayı baskılayarak ve rahim iç zarını incelterek adet ağrısını azaltabilir.
- Sıcak Uygulama: Karın bölgesine sıcak su torbası veya sıcak havlu uygulamak, kasları gevşeterek ağrıyı hafifletebilir.
- Egzersiz: Düzenli egzersiz, kan dolaşımını artırarak ve endorfin salınımını tetikleyerek ağrıyı azaltabilir.
- Beslenme: Sağlıklı beslenme, kafein ve alkol tüketimini azaltmak, ağrıyı hafifletebilir.
- Alternatif Tedaviler: Akupunktur, yoga veya masaj gibi alternatif tedaviler bazı kadınlar için faydalı olabilir.
- Cerrahi Müdahale: Sekonder dismenorede, altta yatan hastalığın tedavisi için cerrahi müdahale gerekebilir.
Ne Zaman Doktora Başvurmalısınız?
- Ağrı şiddetliyse ve günlük aktivitelerinizi engelliyorsa.
- Ağrı, adet dönemi dışında da devam ediyorsa.
- Ağrıya eşlik eden diğer belirtiler varsa (örneğin, ateş, anormal akıntı, şiddetli kanama).
- Ağrı kesiciler veya doğum kontrol hapları ağrıyı hafifletmiyorsa.
- Ağrı, son zamanlarda şiddetlenmişse.
Önemli Not: Bu bilgiler genel bilgilendirme amaçlıdır ve tıbbi tavsiye yerine geçmez. Dismenore veya herhangi bir sağlık sorununuz varsa, lütfen bir doktora danışın.